WAT VOORAF GING
woensdag 11 oktober 2023:
Op Edutech Amsterdam duwt Serena Sacks Mandel, Microsoft Global Chief Technology Education, ons met de neus op de feiten:
“If you want to leverage Education with tomorrows technology, you must be working on your data now!
It will simultaneously decrease costs and improve services.”
Is het Vlaamse Hoger Onderwijs zich aan het voorbereiden op de technologieën van morgen? Hebben we de juiste schaalgrootte om dit te doen?
woensdag 22 november 2023:
Op een Denkdag van Vlhora ICT in Kortrijk is er bij de leden consensus dat we moeten samenwerken aan een datastrategie voor het Hoger Onderwijs in Vlaanderen. De accenten en doelstellingen zijn duidelijk:
- Het opstellen van een richtinggevende data en procesarchitectuur voor het Vlaamse Hoger Onderwijs
- Het opmaken van datastandaarden voor uniforme processen in het Hoger Onderwijs
- Het opzetten van één centrale studentenidentiteit voor alle studenten op alle Vlaamse campussen
- Het evolueren naar centralisatie van regelgeving gebonden, niet-concurrentiële processen (zoals studentenadministratie)
Hoe krijgen we dit nu uitgerold? Hoe geraakt dit op de agenda? Hebben we de politiek hier voor nodig?
RONDE TAFEL
dinsdag 23 januari 2024:
Voor de Vlhora ICT Ronde Tafel over De Hoger Onderwijsinstelling 4.0 hebben zich meer dan 60 collega’s van alle Vlaamse Universiteiten en Hogescholen ingeschreven. Dat alleen al is een succes. Er is in Vlaanderen een draagvlak om gezamenlijk te werken rond een datastrategie voor de Hoger Onderwijsinstelling. Doelstelling: een beleidstekst die kan opgenomen worden in het Vlhora memorandum voor de Vlaamse regering.
De dag bestaat uit een inspiratiedeel met twee keynote’s en een aantal ronde tafels met alle deelnemers.
1. INSPIRATIE KEYNOTES
Keynote 1: Van data delen naar data samenwerken.
De eerste presentatie is die van Athumi. Ik had nog nooit over hen gehoord. Niet verwonderlijk want het bedrijf draagt die naam nog maar 9 maand. De presentatie van Frederik Van Outryve is helder en meteen een eye-opener: Athumi exploiteert nu al, samen met DHO, de core data van de hoger onderwijsinstellingen en wij zijn er niet eens van op de hoogte!
Athumi levert G2B (Government to business) data aan bedrijven die willen innoveren met B2C diensten. Athumi heette vroeger het Vlaamse Datanutsbedrijf en dat was eigenlijk geen slechte naam. Data is een nutsvoorziening geworden zoals water, gas en elektriciteit en wanneer je data veilig en stabiel wilt gebruiken dan moet je een netvergoeding betalen. De organisatie is momenteel actief met 4 platformen in 5 sectoren: Nutsbedrijven, vastgoed, HR, gezondheid en bouw. Energiesector, banken en mobiliteit staan op hun roadmap.
Athumi vertrekt van het radicaal digitaal credo “vraag niet wat je zelf al weet” en vervangt met hun Athumi Pods papieren en attesten door data die in die digitale kluizen beheerd wordt door de burger zelf. Het digitaliseren, standaardiseren en wegwerken van de dubbele input zorgt, zo beweert Vanoutryve, steevast voor een efficiëntieslag. Voor elke toepassing met de data is expliciete toestemming nodig voor een vooraf bepaalde periode. Afnemers moeten door een aanvraagproces en hebben datakopieerverbod. Ze mogen de data raadplegen, ze mogen een specifiek proces laten afhangen van de beschikbaarheid van de data, maar mogen de data niet overnemen.
Mooi! GDPR by design. I like that!
Kurt Ryckaert gaat dieper in op een recente case rond inschrijvingsbewijzen van een academiejaar voor studentenarbeid. Studenten kunnen zo makkelijk bewijzen dat ze recht hebben het op statuut van studentenarbeid.
Vandaag zijn die bewijzen doorgaans te vinden op de studentenportalen van de verschillende onderwijsinstellingen maar nu kan de student ze blijkbaar ook automatisch aangeleveren via Itsme aan uitzendkantoren zoals Randstad of bedrijven zoals Colruyt. Het aanleveren van die data aan Athumi is blijkbaar al decretaal geregeld in een verwerkersprotocol met DHO. En de applicatie zit netjes verwerkt in de UI van het recruteringsportaal van de werkgever.
Ik vind dit een mooie case. En ik voel dat het publiek dat ook vindt. Het is mij wel niet duidelijk of deze case al is opgeleverd of niet. En het is echt straf dat niemand van ons op de hoogte lijkt te zijn van deze toepassing…
Er werken 60 (!) mensen bij Athumi en toch had ik nog nooit van het bedrijf of de gehanteerde OSLO datastandaarden gehoord. Athumi is een overheidsbedrijf maar wordt verondersteld zelfbedruipend te worden via consulting en de ‘datanetvergoedingen’.
Er is momenteel maar één aanbieder van dergelijke datapods in Vlaanderen maar Van Outryve verwacht dat er nog andere aanbieders zullen komen.
Athumi is enkel G2B, voor G2G toepassingen moeten we blijkbaar bij Digitaal Vlaanderen van het Kabinet Jambon zijn.
Keynote 2: De reis van de student-data in het hoger onderwijs in Nederland.
De presentatie van Surf is sterk. Ik had niet anders verwacht. Altijd onder de indruk van hun aanpak: abstract en toch erg operationeel georiënteerd, toekomstgericht maar toch realistisch, technologisch volledig mee maar los van de waan van de dag. Nederland gidsland eigenlijk. Niet verwonderlijk, Surf is al meer dan 30 jaar bezig met dezelfde focus: ‘Samen aanjagen van vernieuwing in onderwijs.’
Surf is wat je krijgt als je DHO, Belnet, Signpost en Vlhora ICT samen gooit én ze de middelen van het voorsprongfonds geeft. Het is hemeltergend dat dergelijk beleidsorgaan niet bestaat in Vlaanderen. Zoiets is toch de enige logische weg?
Hun terminologie is om duimen en vingers van af te likken: Sector Architectuur, Drempelloos Inschrijven, Langlopende Identiteit, Instellingsaanbod, Nationaal Register, … Die termen gaan niet over één nacht ijs 😉 Ze zijn helder en in het Nederlands, distinct en zelfverklarend.
Wat een alignment en versnelling moet je krijgen als je ganse sector dezelfde concepten assimileert en er uniform over communiceert. Nederland Gidsland!
Jennifer en Peter presenteren EduId, de Nederlandse Onderwijsidentiteit. Die is: onder de regie van de student zelf, een leven lang bruikbaar; respecteert de privacy; is betrouwbaar en verrijkt met gegevens van externe bronnen.
Daar heeft Vlaanderen nog veel van te leren.
Slides en schema’s over de EduID zijn er genoeg. De centrale Nederlandse studentenidentiteit werd onderbouwd met doelgroepoverzichten, customer journey’s, roadmaps, processchema’s en user interfaces, … Het ene schema al gedetailleerder dan het andere. Dit zijn geen prototypes meer. We krijgen een inkijk in de projectdocumentatie van een indrukwekkende realisatie.
Surf is duidelijk meer dan een bende technici. Het zijn innovation managers, ze zijn politiek geconnecteerd, wegen op het beleid en weten hoe allesomvattende nationale projecten moeten aangepakt worden.
De quotes van Jennifer en Peter tonen dat ze al heel wat kilometers op de teller hebben:
“Soms moet je durven springen, maar nóóit vanuit de technologie en altíjd vanuit de gebruiker.”
“Voor het decretaal kader van de nieuwe EduID was wat ‘bestuurlijke kracht’ nodig.”
“Eerst de pilot, dan de politiek, daarna de implementatie en dan pas de verplichting.”
Kan Vlhora of Minister Weyts die gasten niet insourcen voor een paar jaar?
Het is wel straf hoe vertrouwd de hele presentatie aanvoelt. Is studentenregistratie dan toch een universeel proces? Kunnen we die Nederlandse filosofie 1 op 1 toepassen in Vlaanderen? Wij hebben al een landelijk register met alle onderwijsproducten (het HOR). En ook bij ons zit alle studie info van de stduent in een centrale databank (het DHO).
Maar de principes in Vlaanderen zijn nog fundamenteel anders: de Vlaamse student heeft géén regie over de eigen studentidentiteit en ons inschrijvingsproces gebeurt elke keer opnieuw in en door de instelling en wordt nadien pas gecentraliseerd. Die gedistribueerde approach is old school. Dat zorgt voor kwetsbare systemen, verminderde slagkracht en is vooral niet in lijn met moderne databeginselen. Dat omdraaien en eigentijds maken vereist een volledige paradigmashift.
Bij de lunch is er een fijne vibe. Een mooi gebouw, lekker catering en er is best wel connectie tussen de verschillende instellingen. Zeker de ICT collega’s vinden elkaar gemakkelijk en met respect. Dat netwerk en vertrouwen is alleszins al een goed begin.
Ik praat met Jennifer en Peter van Surf over de gewone lunchonderwerpen: AI (wat anders?), over de impact van de nieuwe Nederlandse regering op hun systemen en over Elon Musk 🙂
2. BRAINSTORM SESSIES
’s Namiddags zijn er de ronde tafels. In groepjes van 10 denken we na over 3 thema’s: Eén datastandaard?, Eén studentidentiteit? en Eén governance model? Ik koos studentidentiteit en datastandaarden.
Brainstorm 1 studentenidentiteit
Eén studentidentiteit is een grote meerwaarde. Het zou het leven op onze campussen véél eenvoudiger maken.
Maar er zijn veel obstakels: standaarden, authenticatie, dataprotectie, buitenlandse studenten, …
Er is nu een momentum. De Vlaamse regering moet de middelen voorzien om dit verder te onderzoeken.
De vibe zit goed. Er is consensus maar verder dan algemene statements komen we (nog) niet.
Brainstorm 2 datastandaarden
Er zijn standaarden nodig. Ook daar is consensus over. Hoe dat moet gebeuren is niet duidelijk. DHO lijkt de sleutel in handen te hebben. “Daar zit al zoveel info in”. En er moet nog data toegevoegd worden: faciliteitsbewijzen en VDAB attesten en, en, en…
Het is een beleidsvraagstuk eerder dan een technisch vraagstuk.
Ik ben niet overtuigd dat we moeten wachten op DHO. Zij gaan niet bougeren zonder decretale actie. Surf heeft ons net geleerd dat we zelf moeten starten met een pilot met een aantal believers.
En ik mis focus op de standaarden zelf. Welke onderwijsinfo willen we echt uitwisselen? Roosters, lokaalcodes, inschrijvingen, identiteiten? En waarom?
Ik vond dat we in beide groepen het oplossingsgericht denken moeilijk konden loslaten. Twee keer lukte het niet echt om goed uit te zoomen en ons op het waarom te focusssen. Aan de selectie mensen lag het zeker niet, maar door de gemende achtergrond van de panels (ICT en onderwijsverantwoordelijken) leek er geen gemeenschappelijk vocabularium te zijn om abstract door te denken. Er mag dan wel groeiende consensus, een massa opportuniteiten en vertrouwen zijn, daarmee alleen zullen we de grote sprong voorwaarts niet maken vrees ik. Zonder een structureel Vlaamse Surf initiatief kan dit niet lukken. Een DOSP voor onderwijs maar dan beter?
Mijn brein is roasted. Om vier uur wordt er teruggekoppeld voor de ganse groep.
Ik zie niet meer hoe we hier moeten aan beginnen. Laat staan dat ik zie wie hier gaat aan beginnen.
Ik ben moe en wil naar huis.
’s Anderendaags krijgt Ilse een mailtje van Jennifer van SURF:
“Ik ben onder de indruk van jullie inzet en samenwerkingsdrift. Heb ook interessante zaken gehoord, zowel bij de keynotes als de tafels. Voor mij blijft een heel positief beeld achter van jullie mogelijkheden tot vernieuwing, hoe groot de uitdaging ook moge zijn.”
Dat is fijn. Nederland gidsland!