It’s about creating á society! 4 dagen op stap met het DC Network op missie in Nederlands Brabant. 4 dagen het beste van een regio meemaken van binnenuit en in goed gezelschap. I’m a privileged man
Het DC Network bestaat uit 13 regio’s uit evenveel landen: van Hongkong tot Catalonië, van Oklahoma tot Centraal Denemarken en sinds 2013 ook Nederlands Brabant. DC Network is een initiatief van Flanders District of Creativity, werd opgestart door de Vlaming Pascal Cools (@pascools) en streeft naar meer, steviger en toekomstgericht ondernemerschap door het versterken, verbinden en promoten van de creatieve economie. Elk jaar ontvangt een van de regio’s de andere leden van het DC Network in een wat men een Reversed Mission noemt.
45 personen, komende uit 12 verschillende regio’s nemen deel aan deze missie. In de Vlaamse delegatie is Kortrijk goed vertegenwoordigd: Mieck Vos en Laurent Hoornaert van het kabinet van Quickie, Stijn Debaillie en Kris Dekeyzer van Design Regio Kortrijk, Hans Soenen en ikzelf van Howest.
Bij aankomst is het meteen duidelijk hoe sterk de Philips erfenis hier nog aanwezig is. We verblijven allemaal samen in de Lichttoren, een gerenoveerd zevenhoekig wit fabrieksgebouw uit 1911 waar ooit de eerste gloeilampen geproduceerd werden. Philips staat hier nog steeds symbool voor oneindige innovatiedrang en sterk ondernemerschap.
Ik voel het meteen: Eindhoven wordt een fijne uitvalsbasis.
Reconversie van Strijp-S
We starten de missie met een uitgebreid bezoek aan Strijp-S. De voormalige verboden stad van Philips is nu één gigantische brownfield van 150 hectare (= 220 voetbalvelden). Begin jaren 90 verdwenen hier meer dan 45.000 banen. De Eindhovenaren kregen een klap waarvan ze nog steeds aan het bekomen zijn. De manier waarop de reconversie hier gebeurt is indrukwekkend én a-typisch. De site werd in 2007 aangekocht door @stichtingtrudo. Het ganse project getuigt van mercantiel doorzicht, Hollands lef en sociaal optimisme. We krijgen een bijzonder boeiende presentatie van Algemeen Directeur en Urbanist @taussems en een rondleiding van Projectdirecteur en finance guy Jack Hock.
De doelstelling van Trudo is uiteraard puur economisch: “hoe kunnen we 300 €/m² omzetten naar 3.000 €/m²?” De manier waarop ze die realiseren is op zijn minst a-typisch: geen masterplan, geen lineair tijdspad, geen urbanistische blueprints en dus ook geen afbraak. Geen maquettes ook om upfront zoveel mogelijk units in voorverkoop te slijten. Trudo kiest voor een Smart Transformation: een bottom-up soort slow ubanism, een trial and error open source aanpak. Geen gigantische bouwput maar wel kleinschalige ingrepen die de site organisch omvormen tot een volwaardig nieuw en bruisend stadsdeel.
Visionair Thom Aussems vertelt verder: “Trudo wil niet de oppervlakte maar de ziel van Strijp-S vermarkten.” Om dit te realiseren moet de Eindhovenaar eerst de”verboden stad” leren kennen. Trudo doet dit door in te zetten op de early adopters. De grote fabriekshallen zijn een magneet voor urban sports en Trudo’s eerste realisatie is een indoor skatepark. Daarnaast komen er activiteiten voor en door creatieve en de culturele sector. Kunstruimte MU programeert wisselende exposities met hedendaagse kunst en er zijn geregeld concerten. Eindhoven is nieuwsgierig en komt schoorvoetend een kijkje nemen. In 2010 palmt de Dutch Design Week de site in: dat betekent 200.000 bezoekers, installaties, lezingen, nog meer tentoonstellingen en pop-up horeca.
De filosofie en volgorde van Trudo is simpel en revolutionair: ruimte, activiteiten, mensen, huisvesting… in die volgorde. Pas eind 2012 is er voor het eerst bewoning op Strijp-S. Waar ooit televisies werden gemonteerd worden 276 huurlofts gerealiseerd. De prijzen zijn redelijk, de inrichting minimaal en in no-time zijn alle units verhuurd.
Trudo blijft activiteiten organiseren maar mikt ondertussen al op de volgende doelgroepen. Thom stelt het zo: “We veranderden de activiteiten geleidelijk van cultural naar leisure, van tijdelijk naar structureel”. Het Dancefestival Flying Dutch trekt in 2015 35.000 bezoekers, Plaza Futura opent 4 filmzalen, een auditorium, een podiumzaal en twee expozalen. Strijp-S staat ondertussen bekend als de hipste locatie van de stad.
Ik vraag hoe ze het klaarspelen om investeerders warm te maken voor zo’n onzekere lange termijn benadering: “Het was tegen natuurlijk om hen geen masterplan of rendementen te kunnen tonen. Het was vaak ‘op de handen zitten’. De crisis en de lage rente zorgden gelukkig dat er weinig alternatieven waren.”
BioArt laboratories
In het voormalige Applicatie Natuurkunde Lab van Philips bezoeken we BioArt laboratories: a catalyst for cross-over innovations and new biomaterials, a facilitator for cross-over talents and entrepreneurship.
President and Founder @jalilaessaidi is 26 jaar, master in de kunsten en een biotech geek. Wanneer ze in haar lab de projecten toelicht doet ze me aan Yoko Tsuno denken: thuis in verschillende culturen, moedig, intelligent, inspirerend en doortastend. Ook het lab zelf is zoals in de boekjes: destilleerkolven, petrischaaltjes, witte jassen, separatoren, droogovens, …
Het is ons niet meteen duidelijk of de projecten puur artistiek dan wel wetenschappelijk zijn, visionaire experimenten of commerciële gimmicks? De namen klinken alszins episodes uit sci-fi reeksen: TreeAntenna, Living Laser, Grass shots, …
Jalila legt zelf haar project Bullet Proof Skin uit: menselijke huid wordt in vitro versterkt met genetisch gemanipuleerde organismen op basis van spider silk. De zo verkregen huid kan de impact van een .22 kaliber kogel weerstaan. Jalila uitleg is onderbouwd en glashelder. Ze switcht moeiteloos tussen complexe wetenschappelijke details en de politieke en ethische onderbouw van het experiment. De social impact van het experiment is even belangrijk als de wetenschappelijke realisatie.
“Jalila embraces both art and science and balances on the border of imagination and reality. Which is perhaps the most exciting place to be – as a scientist and as an artist!“
Robbert Dijkgraaf – Director Institute for Advanced Study, Princeton
Het lab draait grotendeels op vrijwilligers en recruteert een brede mix van competenties: van fysica, biologie en electronica over kunst, filosofie en sociologie tot economie, marketing en business administration. De medewerkers die ik spreek zijn allen universiteitsstudenten, phd’s of -alumni uit verschillende disciplines.
Jalila zegt binnen 10 jaar volledig onafhankelijk te willen zijn door de valorisatie van de in het lab opgebouwde IP. Ik geloof haar en ik hou van deze plek. Hier hangt een nieuw soort relevant technologisch optimisme.
Design Theory
2 sessies op deze missie waren voor mij echte eye-openers: Professor Caroline Hummels (@chummels_tue) van TU Eindhoven en Lilya Terzieva van de NHTV University of Applied Sciences. Beide exposées behandelen grosso modo dezelfde topics: design thinking en de impact op de maatschappij. Heel soms ben ik jaloers op academici.
Razend boeiend exposé van @chummels_tue over de mogelijkheden van Design Thinking. Van Carthesiaans naar Interaction.#reversemission
— Roel Vandommele (@roelvandommele) April 20, 2016
De uitdagingen van de post-industriële maatschappij zijn dermate complex, en de beschikbare tools zo innovatief dat het klassieke analytisch denken, voor het eerst, tekort schiet. En dan komt Design thinking op de proppen. In het industriële tijdperk was innovatie de exclusiviteit van megaconcerns zoals Philips. Anno 2016 zijn er veel meer én kleinere spelers actief: er is meer onzekerheid maar ook meer openheid. Het spel is geëvolueerd van chess naar poker. Het Carthesiaans convergerend denken moet plaats maken voor collective divergent genius. Het doel is belangrijker dan het probleem: verschillende oplossingen worden simultaan bedacht, geconcretiseerd, afgetoetst, bijgestuurd én geïmplementeerd door verschillende netwerken.
“All of us are thinking for every one else.”
Die maatschappelijke verandering hangt samen met een evolutie van ons economisch model. Die ene slide van professor Hummels toont me in één blik zowel het verleden, het heden als de toekomst. De wereld van mijn ouders waar een auto of een televisie vaak het hoogste goed waren: de functionele noden dominant ingevuld door een niets ontziende industrie. De jaren 80 waar de media ons in segmenten opdeelde en waar merken je een identiteit opdrongen. De huidige platform economy waar de wereld één dorp is en iedereen alles bezit.
Volgens professor Hummels staan we nu aan de vooravond van een evolutie naar een nieuw soort modelwaar de platformen zullen gebruikt worden voor ethical value exchange, voor trust en collaboration.
“Local stakeholders find solutions through local networks and leverage their solutions via their stakeholders towards global solutions.”
Hummels haalt een experiment aan waarbij haar studenten een week hun intrek namen in een huis in het dorpje Wieze. De eerste dagen spraken ze met de mensen bij de bakker, de dorpsschool, het dorpscafé… Tegen het einde van de week was een digitaal platform ontwikkeld waarbij hulpbehoevenden on-line bestellingen plaatsten bij lokale handelaars die dan werden thuisgebracht door fietsers die dagelijks toch een tochtje maakten. Ik vind dit, hoewel gebaseerd op technologie, een bijzonder warm en hoopgevend toekomstbeeld. Helemaal anders dan de high-tech, angstaanjagende verhalen die ik in Silicon Valley hoor.
Theater maker Lucas De Man verwoordt het in zijn schitterende voorstelling In search of Europe als volgt:
“There is a whole new generation who’s ready to create a new society. We don’t know whether it will be better, it’s the fact that they are willing to create it. It’s about creating á society”
Entrepreneurship in education
Ik ben gedurende de ganse trip onder de indruk van de ondernemerszin van de Hollanders. We krijgen uiteraard alleen de beste en mooiste verhalen voorgeschoteld maar ik ben, als nuchtere West-Vlaming, toch een paar keer van mijn sokken geblazen. Het verhaal van SLEM bijvoorbeeld.
Op nauwelijks één jaar tijd stampt één gedreven dame (@slemwaalwijk) een self-supporting school uit de grond. 20 studenten van over de ganse wereld betalen 12.000 euro om een programma van 9 maanden te volgen: “We target on people looking for a sabatical”: 20 studenten van over de ganse wereld betalen 12.000 euro om een programma van 9 maanden te volgen. Hoe flikken die gasten dat?
Die Hollanders zijn toch verdomd mercantiel!
Footwear Innovation Center. Topleading in 3D shoeprinting.#RM16 pic.twitter.com/SIz5yfgVL5— Roel Vandommele (@roelvandommele) April 22, 2016